28 October 2025
32
เครือข่ายเกษตรกร-ภาคประชาชนร่วมให้กำลังใจ “วิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ” ขณะศาลนนทบุรีนัดคุ้มครองสิทธิและสอบคำให้การ ทนาย EnLaw ยันใช้สิทธิสุจริตเพื่อประโยชน์สาธารณะควรได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย ด้านซีพีเอฟย้ำฟ้องเพื่อปกป้องชื่อเสียงองค์กร
วันที่ 22 ตุลาคม 2568 ที่ศาลจังหวัดนนทบุรี มีการพิจารณาคดีนัดแรก ระหว่าง บริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) หรือ ซีพีเอฟ กับ นายวิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ เลขาธิการมูลนิธิชีววิถี (BIOTHAI) และมูลนิธิไบโอไทย ซึ่งตกเป็นจำเลยในคดีหมิ่นประมาทด้วยการโฆษณา**
คดีนี้มีต้นเหตุจากการที่มูลนิธิไบโอไทยนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับ การแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ ในเวทีวิชาการสาธารณะเมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2567 พร้อมการถ่ายทอดสดออนไลน์ ซึ่งซีพีเอฟอ้างว่ามีการเผยแพร่ข้อมูลอันเป็นเท็จ สร้างความเข้าใจผิดต่อสังคม
บรรยากาศที่ศาลจังหวัดนนทบุรีในวันนี้ มีประชาชนจากเครือข่ายเกษตรกรผู้ได้รับผลกระทบจากปลาหมอคางดำ พร้อมนักศึกษาและอาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เข้าร่วมสังเกตการณ์จำนวนมาก รวมถึงตัวแทนองค์กรสิทธิมนุษยชนจาก Protection International (PI) ที่เดินทางมาให้กำลังใจนายวิฑูรย์ และร่วมเรียกร้องให้เคารพสิทธิในการแสดงความคิดเห็นเพื่อประโยชน์สาธารณะ
นายรัษฎา มนูรัษฎา ทนายความจาก มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (EnLaw) เปิดเผยภายหลังการพิจารณาคดีว่า
“วันนี้เป็นนัดคุ้มครองสิทธิและสอบคำให้การจำเลยทั้งสอง ซึ่งจำเลยได้ให้การปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา โดยผู้เสียหายคือบริษัทซีพีเอฟได้ยื่นคำร้องเข้ามาเป็นโจทก์ร่วม เรียกค่าเสียหายรวม 200 ล้านบาท แยกเป็นคดีจากเวทีสาธารณะ 100 ล้านบาท และจากการเผยแพร่ออนไลน์อีก 100 ล้านบาท”
ศาลได้นัดให้ทั้งสองฝ่ายยื่นคำให้การและพยานหลักฐานเพิ่มเติมในวันที่ 1 ธันวาคม 2568
ทนายความระบุว่า การกระทำที่โจทก์กล่าวอ้างมีหลายกรรม แต่ทุกกรรมจำเลยยืนยันว่าไม่ได้กระทำความผิด เนื่องจากเป็นการใช้สิทธิและแสดงความคิดเห็นโดยสุจริตเพื่อประโยชน์ของสาธารณะ ซึ่งควรได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย
เดิมพันคือชีวิตชาวบ้าน ระบบนิเวศ และความมั่นคงอาหารของประเทศ
นายวิฑูรย์กล่าวภายหลังการพิจารณาว่า
“คดีนี้เราไม่ได้ต่อสู้เพื่อตัวเราเองหรือเพื่อไบโอไทยเท่านั้น แต่เพื่อชีวิตของชาวบ้าน ระบบนิเวศ และความมั่นคงด้านอาหารของประเทศ การตั้งคำถามเรื่องการระบาดของปลาหมอคางดำเป็นสิ่งที่ประชาชนพึงทำได้ เพราะมันกระทบต่อสาธารณะโดยตรง”
เขายังระบุว่า หลักฐานที่ไบโอไทยใช้ในการนำเสนอในเวทีสัมมนาเมื่อปีที่แล้ว เป็นข้อมูลเชิงวิชาการที่ตรวจสอบได้ และในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมา ยังมีข้อมูลใหม่จากคณะกรรมาธิการสภาผู้แทนราษฎรและหน่วยงานรัฐเพิ่มเติม
“ผมเชื่อว่าหลักฐานทั้งหมดจะเป็นประโยชน์ต่อการต่อสู้คดีนี้และคดีอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับปลาหมอคางดำ”
นายวิฑูรย์ยังกล่าวถึงการดำเนินการคู่ขนานของภาคประชาชนว่า วันนี้จะมีการยื่นหนังสือต่อนายกรัฐมนตรี เพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลประกาศ “เขตภัยพิบัติจากปลาหมอคางดำ” เพื่อให้สามารถใช้งบประมาณเยียวยาเกษตรกรผู้ได้รับผลกระทบได้อย่างเป็นธรรม
“เมื่อโรงงานน้ำตาลเสียหายยังได้รับงบชดเชย 39 ล้านบาท รัฐบาลก็ควรดูแลเกษตรกรที่ได้รับผลกระทบจากปลาหมอคางดำเช่นกัน”
ซีพีเอฟย้ำ “ใช้สิทธิตามกฎหมายเพื่อปกป้องชื่อเสียง”
ด้านบริษัทซีพีเอฟออกแถลงการณ์ยืนยันว่า การฟ้องร้องในครั้งนี้เป็นการใช้สิทธิตามกฎหมายเพื่อปกป้องข้อเท็จจริงและชื่อเสียงขององค์กร โดยระบุว่า ข้อมูลและภาพถ่ายที่มูลนิธิไบโอไทยนำเสนอในเวทีสาธารณะเป็นข้อมูลเท็จ เช่น ภาพบ่อดินและกระบวนการคัดไข่ปลาที่บริษัทอ้างว่าไม่ตรงกับข้อเท็จจริง
ภาคประชาสังคมชี้ “คดีฟ้องปิดปาก” ละเมิดสิทธินักปกป้องสิทธิมนุษยชน
นางสุธีรา เปงอิน จากองค์กร Protection International (PI) ระบุว่า การที่นักปกป้องสิทธิมนุษยชนหรือประชาชนที่ตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมถูกฟ้องร้องจากบริษัทเอกชน ถือเป็นลักษณะของ “คดีฟ้องปิดปาก (SLAPP)” ซึ่งละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานในการแสดงความคิดเห็นตาม ปฏิญญาสหประชาชาติว่าด้วยนักปกป้องสิทธิมนุษยชน (UN Declaration on Human Rights Defenders)
“สิทธิในการตรวจสอบผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและระบบอาหารเป็นสิทธิของประชาชน และเป็นพันธกรณีของรัฐที่จะต้องคุ้มครองนักปกป้องสิทธิเหล่านี้ตามกติการะหว่างประเทศICCPR”
เธอยังเรียกร้องให้รัฐเร่งเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากปลาหมอคางดำอย่างจริงจัง และผลักดันให้เกิดกลไกความรับผิดทางธุรกิจและสิทธิมนุษยชน (Business and Human Rights) ตามแนวทางของสหประชาชาติ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์ลักษณะนี้ซ้ำอีก
คดี “ปลาหมอคางดำ” จึงไม่ได้เป็นเพียงคดีหมิ่นประมาทระหว่างองค์กรเอกชนกับภาคประชาชนเท่านั้น หากแต่สะท้อนถึงเส้นบาง ๆ ระหว่าง “สิทธิในการปกป้องผลประโยชน์สาธารณะ” กับ “อำนาจทางธุรกิจ” ที่กำลังถูกทดสอบในสังคมไทย
ภาพข่าวจาก มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม - EnLAW
ที่เกี่ยวข้อง:
อัยการส่งฟ้อง “วิฑูรย์ BIOTHAI” คดีหมิ่นประมาท CPF จากกรณีปลาหมอคางดำ
